Ergenlik insan bedeninde üreme işlevinin sağlanması ile sonuçlanan bir dizi değişikliğin gerçekleştiği bir büyüme ve gelişme evresidir.
Her iki cinste ortak olarak boy büyümesi hızlanır. Bu durum hem büyüme hormonu hem de cins hormonlarının artışına bağlıdır. Ergenliğin sonlarında her iki cinste de bulunan (kızlarda fazla, erkeklerde az) östrojen hormonunun etkisiyle kemiklerin büyüme uçları kapanarak boy büyümesi durur.
Ergenlik döneminde kız çocuklarda göğüslerde büyüme, erkeklerde testislerde büyüme, koltukaltı ve pubik bölge kıllanması gerçekleşir. Erişkin tipi ter kokusu başlar. Sonuç olarak kızlarda meme dokusu büyür ve şekillenir, adet görme başlar. Erkeklerin penis ve skrotum yapısı büyür, kas dokusu artar, sesi kalınlaşır, beden kıllanması artar, yüz kıllanması gelişir.
Kızlarda gerçek ergenliğin başlamasının ilk bulgusu meme tomurcuklanmasıdır. Kahverengi meme ucu ve haresinin altında küçük bir beze gibi ele gelen bu tomurcuk erken aşamadır. Adet genellikle son aşama veya bir önceki aşamada beklenir ve bu ortalama ilk tomurcuklanmadan iki yıl sonradır. Koltukaltı ve pubik kıllanma da bu arada, nadiren de memeden önce başlar ve bunun adet başlamasının habercisi olarak kabul edilmesi doğru değildir.
Erkeklerde dışarıdan anlaşılan hiç bir belirti yokken testislerin 4 mililitreye ulaşması uzman tarafından anlaşılabilen bir ilk işarettir. Bu, küçük-orta boy bir zeytin boyutu gibidir. Pubik ve koltukaltı kıllanması bazen aynı anda gelişebilir.
İlk meme tomurcuklanmasının 8 yaşından önce görüldüğü kız çocukları, testis hacmı 9 yaşından önce 4 mililitreyi bulan erkek çocukları, yine 7-8 yaşından önce koltukaltı ve/veya pubik kıllanması başlayan kız ve erkek çocukları erken ergenlik yapabilecek hastalıklar yönünden bir uzmana danışmalıdır. Çünkü erken ergenliğe giren çocuklarda kemik büyüme plakları hızla kapanır ve bu çocukların final boyları yaşıtlarına göre kısa kalır. Ayrıca 7-8 yaşındaki bir kız çocuğunun adet görmesinin getireceği psikolojik problemler de vardır.
İlk meme tomurcuklanmasının 13 yaşında hala görülmediği veya 15 yaşına rağmen adet görmeyen kız çocukları, testis hacmi 13 yaşına rağmen hala 4 mililitreyi bulmayan erkek çocukları, yine13-14 yaşına rağmen koltukaltı ve/veya pubik kıllanması başlamayan kız ve erkek çocukları geç ergenlik yapabilecek hastalıklar yönünden bir uzmana danışmalıdır.
Eğer organik bir lezyon, yani kafa içinde veya karın içinde hormon salgılayan kitle gibi bir durum veya bazı genetik doğuştan başlayabilen hastalıklar gibi, söz konusu değilse, bazı yaşam tarzı değişiklikleri yararlı olabilir. Bunlar hareketi arttırıp karbonhidratı azaltarak vücut yağlanmasını sınırlama, çoğunun içine soya ve benzeri katkılar konan paketli besinleri azaltma,sağlıklı beslenme, plastik materyallere maruz kalmayı azaltma, kokulu, boyalı kozmetik veya giysi, oyuncak gibi eşyaların kullanımını sınırlama olarak sayılabilir.
Erken ergenlik boy kısalığı, psikolojik problemler veya altta yatan hastalığın bulguları gibi durumlar nedeniyle önemli ve hemen tedavi başlanması gereken bir durumdur. Özellikle hızlı boy uzaması olan ve kilo alan, göğüslerde 8 yaşından önce tomurcuklanma başlayan kız çocukları, testis volümleri 9 yaşından önce 4 ml’i geçen erkek çocukları ve 7-8 yaşından önce pubik bölge veya koltuk altında tüylenmesi başlayan tüm çocukların mutlaka çocuk endokrinoloji hekimine başvurmaları gerekir.